Een gemeente zonder armoede

"Als ik de armen te eten geef, noemen ze mij een heilige. Als ik vraag waarom de armen niets te eten hebben, noemen ze me een communist" (Dom Hélder Pessoa Câmara).Brussel mag dan een van de rijkste regio's van Europa zijn, bijna een derde van de inwoners leeft in armoede. De rijkdom van de een is de armoede van de anderen. Terwijl een handjevol miljonairs elk jaar rijker wordt, komen steeds meer mensen aan het einde van de maand niet meer rond. De rijkdom die wij allemaal produceren belandt in de zakken van een kleine elite.Ondanks de beloften van opeenvolgende regeringen om armoede te bestrijden, is geen enkele regering er echt in geslaagd om de armoede terug te dringen. Dat is niet verwonderlijk, aangezien de echte oorzaken niet worden aangepakt, namelijk de afbraak van de sociale zekerheid, de ondermijning van solidariteitsmechanismen en sociale diensten, de toenemende werkonzekerheid, de verspreiding van het neoliberale denken, waardoor sociale rechten worden overgeleverd aan de markt, de weigering van de overheidom de hurprijzen te reguleren, ...Integendeel, het is eerder een strijd tegen de armen dan een strijd tegen de armoede. Mensen in precaire situaties worden opgejaagd, gestraft of gewoon aan de kant geschoven. Ze worden verantwoordelijk geacht voor wat er met hen gebeurt. Dat noemen we "victim blaming".Bij de PVDA willen we niet de armen, maar de armoede uit de stad en de gemeenten verdrijven. Wij verdedigen een beleid dat iedereen een waardig bestaan garandeert. Als we armoede effectief willen bestrijden, moeten we eerst garanderen dat iedereen toegang heeft tot sociale grondrechten, waaronder het recht op huisvesting, het recht op werk, het recht op gezondheid, het recht op onderwijs en het recht op zelfontplooiing. Voor elk van deze grondrechten hebben we aparte prioriteiten in ons programma ontwikkeld. In dit hoofdstuk doen we een aantal specifieke en complementaire voorstellen. Het OCMW moet garanderen dat sociale grondrechten worden gerealiseerd. We willen dat de sociale diensten op mensenmaat zijn, toegankelijk, responsief en ten dienste van de burgers, en we willen dat de fundamentele rechten automatisch worden toegekend. We willen ook het recht op wonen en het recht op werk garanderen, ook voor mensen in kwetsbare situaties. We willen van de toegang tot water en energie een fundamenteel mensenrecht maken.

Wat wij willen

Eén. Een buurthuis in elke wijk van de gemeente

  • We willen een buurthuis voor elke wijk in de gemeente. Een buurthuis biedt laagdrempelige sociale diensten gericht op het realiseren van de sociale grondrechten van alle wijkbewoners.
  • Onder het genot van een kopje koffie of thee kunnen buurtbewoners hulp krijgen bij administratieve problemen, hun energiefactuur analyseren en allerlei concrete problemen oplossen. Het buurthuis organiseert ontmoetingsmomenten en sociale activiteiten om een zorgzame buurt op te bouwen.
  • Het buurthuis biedt budgetbegeleiding, hulp bij huisvesting en socio-professionele ondersteuning. Het zal ook ondersteuning bieden bij het oplossen van problemen in verband met energie- en waterschulden, hulp bij onderwijs en opvoeding, en de weg wijzen naar medische hulp.
  • Maatschappelijk werkers zullen ter plaatse actief zijn: Via huisbezoeken en straathoekwerk kunnen we mensen bereiken die om de een of andere reden niet naar het buurthuis kunnen komen.
  • In het buurthuis komen mensen die in armoede leven aan het woord. Iets wat hen in de huidige maatschappij al te vaak wordt ontzegd. Ons doel is om de "cultuur van zwijgen" te doorbreken en een individueel en collectief bewustzijn te ontwikkelen.

Twee. Het OCMW staat garant voor sociale grondrechten.

  • Het OCMW garandeert het recht op sociale bijstand. Als een recht, niet als een gunst. Iedereen die aanklopt bij het OCMW moet recht hebben op onvoorwaardelijke hulp. Sociaal werk is een beroep dat gebaseerd is op de bescherming van mensenrechten en sociaal werkers zijn er om te helpen, niet om te controleren en te straffen.
  • We beschermen de kerntaken van het OCMW op lokaal niveau en verzetten ons daarbij tegen de integratie van het OCMW in de gemeente.
  • Het OCMW leidt het sociale beleid op lokaal niveau en betrekt andere terreinorganisaties erbij als partner, niet als "onderaannemer". Sociale bijstand is het exclusieve domein van de non-profitsector. Wij verzetten ons tegen elke vorm van commercialisering.
  • We willen het leefloon verhogen tot de Europese armoedegrens. Het leefloon moet onvoorwaardelijk toegekend worden aan iedereen met een inkomen onder deze drempel. In afwachting van een structurele verhoging op federaal niveau moet de gemeente ernaar streven het leefloon te verhogen via extra financiële steun.
  • We willen het terugbetalingspercentage door de federale overheid verhogen tot 100%.
  • Om ondersteuning van hoge kwaliteit en op maat te garanderen, mag de werklast niet hoger zijn dan 50 actieve dossiers per maatschappelijk werker.

Drie. Diensten en hulp op mensenmaat.

  • We bestrijden de digitale kloof door fysieke openbare diensten in stand te houden die toegankelijk zijn via verschillende communicatiemiddelen (telefoon, e-mail, post, loket).
  • De gemeentelijke openbare diensten moeten voor iedereen toegankelijk zijn en luisteren naar de burgers:
    • De diensten moeten toegankelijk zijn in termen van afstand.
    • De diensten moeten voor iedereen beschikbaar zijn: Geen ingewikkelde taal, geen jargon, geen digitale doolhoven, gewoon hulp op maat, indien nodig met de hulp van een tolk.
    • De diensten moeten luisteren naar burgers: het uitgangspunt voor ambtenaren moet niet de regelgeving zijn, maar de vraag voor hulp en de manier waarop ze daarop kunnen reageren.
  • We zetten deurwaarders aan de deur. We willen gemeentelijke instellingen en diensten verbieden om incassobureaus en deurwaarders in te schakelen om onbetaalde rekeningen betaald te krijgen.
  • We moedigen de oprichting aan van gebruikerscollectieven in alle openbare en semi-openbare diensten en instellingen, en stellen raden van bestuur open voor vertegenwoordigers van gebruikers, belangengroepen en personeel. 

Vier. Strijd tegen sociale onderbescherming en voor automatische toekenning van rechten.

  • De voorwaarden voor het toekennen van sociale rechten moeten vereenvoudigd worden, met als doel deze rechten zo onvoorwaardelijk mogelijk te garanderen.
  • Het is aan de overheid om spontaan te controleren of iemand al dan niet recht heeft op bijstand. Rechten moeten zoveel mogelijk worden toegekend op basis van inkomen in plaats van het sociaal statuut van een persoon.
  • Maatschappelijk werkers moeten proactief zijn en in staat om situaties van (potentiële) onderbescherming op te sporen en iedereen toegang tot sociale rechten te garanderen.
  • We willen dat het "only once" principe systematisch wordt toegepast: zodra een document is ingediend, kan het opnieuw worden gebruikt voor andere aanvragen.

Vijf. Een vaste baan, ook voor mensen in precaire situaties

  • Eerst en vooral is de gemeente zelf een belangrijke werkgever. We zijn tegen het uitbesteden van taken en diensten en tegen het feit dat steeds meer banen worden vervangen door vrijwilligerswerk. De gemeente moet kwaliteitsbanen aanbieden en ook werk verschaffen aan mensen in precaire situaties.
  • We richten ons niet op kwalificaties, maar houden rekening met de vaardigheden die door ervaring zijn verworven. Kandidaten worden niet alleen aangeworven op basis van schriftelijke tests, maar ook op basis van praktijkexamens, die even zwaar zullen wegen.
  • Het OCMW moet lokale socio-professionele begeleiding van hoge kwaliteit bieden die leidt tot kwaliteitsvol werk. Het past een integrale aanpak toe die niet alleen rekening houdt met werkgerelateerde elementen, maar ook met elementen die te maken hebben met welzijn.
  • Socio-professionele integratietrajecten worden gebruikt als pedagogische hulpmiddelen en instrumenten voor emancipatie, niet als controlemiddelen. We werken uitsluitend met verenigingen zonder winstoogmerk die de nodige expertise en ondersteuning kunnen bieden.
  • De gemeente moet investeren in banen via sociale werkplaatsen en in de lokale diensteneconomie. Via initiatieven zoals sociale kruidenierswinkels en buurtrestaurants willen we banen in een laagdrempelige werkomgeving creëren voor de meest kwetsbare groepen.
  • Voor mensen die, om verschillende redenen, niet (meer) kunnen functioneren op de arbeidsmarkt, kan een vorm van bijstand op basis van werk een stabiele tewerkstelling bieden. Dit kan niet dienen als springplank naar de arbeidsmarkt.

Zes. Het recht op huisvesting voor iedereen garanderen.

  • We willen dat daklozen het hele jaar door gebruik kunnen maken van noodopvang, zonder voorwaarden en zonder drempels, dag en nacht. Opvang en huisvesting zijn essentiële taken voor het OCMW, dat een volwaardige overheidsdienst moet blijven met een eigen statuut, bescherming en strikte transparantieregels.
  • Iedereen die aanklopt bij de noodopvang moet binnen drie maanden een woning kunnen krijgen volgens het principe Housing First. We ontwikkelen specifieke Housing First-diensten, met professioneel personeel. 
  • Elk OCMW moet een gratis bemiddelings- en preventieve begeleidingsdienst voor huisvesting aanbieden. De prioriteit van de steun moet zijn om koste wat het kost een uitzetting te vermijden, die alleen kan plaatsvinden in bepaalde extreme gevallen en alleen als alternatieve huisvesting gegarandeerd is.
  • De gemeente moet maximaal gebruik maken van haar recht op voorkoop om leegstaande gebouwen op te eisen om er daklozen in te huisvesten. 
  • We willen dat de gemeente het principe van het referentieadres breder toepast, zonder extra voorwaarden op te leggen.

Zeven. Toegang tot energie en water moeten fundamentele mensenrechten worden

  • Niemand wordt uitgesloten van toegang tot energie en water. Het recht op energie en water heeft voorrang op schuldaflossing. 
  • Bij laattijdige betalingen moet het OCMW een actieve rol spelen in de bemiddeling met energieleveranciers en Hydobru/Vivaqua, om ervoor te zorgen dat de betalingsplannen echt haalbaar zijn. De referentiebudgetten zullen als benchmarks dienen. 
  • Het OCMW moet proactief ingrijpen en ervoor zorgen dat alle mensen met betalingsproblemen het statuut van "beschermde klant" krijgen. Mensen moeten kunnen profiteren van deze status totdat de schuld volledig is betaald.
  • We willen meer proactieve huisbezoeken organiseren om in contact te komen met mensen met betalingsachterstanden.
  • Bij structurele betalingsproblemen moet het OCMW zich ertoe verbinden de volledige schuld op zich te nemen. Daarom verhogen we het Energiefonds.